اقتصاد سیاسی محیط زیست1؛ شهرام اتفاق

در یک نظام ا قتصادی مبتنی بر بازار آزاد، افراد در تعقیب اهداف و منافع شخصی خود هستند و بسیاری از آنان، ممکن است که از وضعیت تخریب‌های زیست‌محیطی آگاهی نداشته و یا محتمل است که آگاهانه دیگران را در تحمل عوارض زیان‌بار مبادلات خود شریک کنند.

پس این پرسش مطرح می‌شود که چه باید کرد؟

 رفاه اقتصادی و محیــط زیست

 تردیدی نیست که پی‌آمدهای تحدید فعل و انفعالات اقتصادی به واسطه‌ی ممانعت از تخریب‌های زیست‌محیطی بیش‌تر، عواقبی ناگوار در بر خواهند داشت و شرایط اشتغال، معاش و رفاه میلیاردها انسان را تحت تأثیر قرار خواهد داد. از این‌رو در سوی دیگر این ماجرا، مراقبت از توازن رفاه اقتصادی با کیفیت محیط زیست نیز بسیار حائز اهمیت است.

بازار و محیط زیست

در یک نظام اقتصادی مبتنی بر بازار آزاد، افراد با داشتن حق مالکیت شخصی و برخورداری از حق مبادله آزاد در تعقیب اهداف و منافع شخصی خود، ممکن است که از وضعیت عوامل انتشار کربن  آگاه نبوده و یا آگاهانه وقعی به آن ننهند و سبک زندگی مخرب خود را به روال معمول ادامه دهند و با آگاهی دیگران را در تحمل عوارض زیان‌بار فعالیت و مبادلات خود شریک سازند.

چرا که گاهی عوارض جانبی، احتمالا برای آنان که در مبادلات شریک نبوده‌اند، مضر باشد. از سوی دیگر زمان تنگ است. ممکن است تغییرات اقلیمی از آستانه‌ی غیرقابل برگشت عبور کند. پس چه باید کرد.

به استناد آنچه  سخن رفت؛ نظریه‌های اقتصادی_سیاسی مختلف، با بررسی بسیار مختصر آرای سوسیالیسم مبتنی بر مارکسیسم سنتی، سوسیالیسم و شبه سوشیالیسم معاصر، اقتصاد جریان اصلی، نظریه‌ی انتخاب عمومی، نظریه‌های مبتنی بر کیفیت زیست و شاخص رفاه، نظریات برخی از نهادگرایان ، دیدگاه‌های مبتنی بر ناسیونالیسم و نگرش میتنی بر مکتب اتریش بپردازد و سرنخ‌هایی را درباره‌ی تفاوت‌های آن‌ها در برخورد با موضوع عرضه بدارد.   

‎ نظریه‌پردازان و صاحب‏‌نظران دیگری هم هستند که در طبقه‏‌بندی پیش‌گفته جای نمی‌گیرند و یا در میانه‏‌ی چند نظریه‌ جای دارند، اما آن نظریات حائز اهمیت بوده و نویسنده به معرفی  کوتاه اندیشه‌های آنان پرداخته است.ه