مجموعهی فرهنگ زنان شاهنامه
پرداختی است به زنان شاهنامه، اما نه تنها به زنان نامدار که در آن اثر گرانقدر حضوری پررنگ دارند؛ درحالیکه بسیارند زنان زیبندهای در شاهنامه که چون از دل مردم یا از اعماق جامعه برجوشیدهاند، نامشان بر سینهی تاریخ راه نیافته است. همچنانکه در «تاریخ»، «حماسه» نیز در نیمی از وزن خود از وارسی اجتماعی و نقد مردمشناختی و جامعهشناختی محروم ماندهاند.
در کتاب زنان شاهنامه در برابر 53 زن نامدار بخش دوم، 136 مدخل بخش سوم به زنانی و مناسباتی اختصاص یافته است که در تاریخ و فرهنگ اجتماعی بسیار مؤثر بودهاند، ولی در هیچ جای تاریخ از عاملان آن نامی برده نشده است. برای نمونه میتوان به «پرستندگان فرود» استناد جست که در واپسین لحظات سقوط دز محبوبشان به دست تازندگان توسفریفتهی ایرانی، خود را از بارهی دز بر زمین میزنند تا هم وفداریشان را به فرود برسانند، هم به چنگ ایرانیان سیاوشکش نیفتند و هم یکی از نابترین تراژدیهای جهان را به اوج برساند.
:در این کتاب به بررسی ابیاتی نظیر این بیت و علل بروز این پرسش و گفتوشنفتهای پیرامونی آن که در ذهن حوزهی معینی از جامعه رسوبکرده میپردازد که چگونه ممکن است فردوسی حکیم چنان سروده باشد که
زن و اژدها هر دو در خاک به
جهان پاک زین هر دو ناپاک به
نخست آنکه مولف در کتاب فرهنگ زنان شاهنامه با بررسی تطبیقی شاهنامههای معتبر، در پاسخ چنین پرسشی برآمده که از بنیان چنین شعری نمیتواند از سرودههای فردوسی باشد. ضمنا با نگرشی روانشناسانه بر پدیدههای شخصیتی و اجتماعی شاعر برای اثبات نظر خود به بخشهایی دیگر از شاهنامه که در طول تاریخ کمتر به آنها پرداخته شده است، میپردازد. زنانی را در این عرصه معرفی و شخصیتشان را مورد بررسی و پژوهشی مردمشناسانه قرار میدهد که نمیتوان باور کرد چنین شخصیتهایی در ذهن شاعری زنستیز ساخته شده باشد.برای نمونه
پرستندگان رودابه که در پیوند سرنوشتساز رودابه و زال در پایانهی عصر اساطیر و پیدایی دوران حماسه ـ که به زادن رستم انجامید ـ چه نقش پرمهر و مادرانهای داشتند.
این مجموعه ضمن پرداخت به شرایط اجتماعی زنان در دورانهای مختلف تاریخی از ظهور اسطوره و دوران حماسه و پساز آن، نگرشهای مختلف بزرگان علم و ادب را نسبت به آنان در قیاس با نگرش فردوسی مورد تجزیه و تحلیل قرار میدهد.
کتاب فرهنگ زنان شاهنامه با تفسیر سرنوشت «پرستار سودابه» که در برابر شکنجههای دستگاه کاووسی و سودابه سر تسلیم فرود نیاورد تا با اره به دو نیمش کردند، یا در مدخل «زن خواستن کفشگرزاده» حلال و حرام روزگار بهرام گور را به چالش خوانده و از فرزند درماندهاش برومندی و شیرشکاری میطلبد. تفاوت عمده آن شاعر بزرگ را در شرایط زیستیاش ـ عصر غزنوی ـ برای خوانندهی بردبارش روشن میسازد و آنجا که به شهر هروم «شهر زنان مردستیز» میپردازد شاعری را معرفی میکند که در قرن هفتم هجری صاحب اندیشههای پسامدرن دنیای کنونی بوده است.
فزهنگ زنان شاهنامه علاوهبر پژوهش و بررسی زنان شاهنامه با توجه به جایگاه اجتماعی ویژهشان، کنش و واکنش آنان را نیز در برابر آنچه تقدیر برایشان نوشته بوده است با نگرشی جامعهشناسانه، مورد بررسی و کنکاش قرار داده و شخصیت و جایگاه اجتماعی آنان را معرفی میکند.
نقد و بررسیها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.