سدههای گمشده، جلد چهارم
جلد چهارم سدههای گمشده به توصیف دوران فرمانروایی سلجوقیان اختصاص دارد. از دشواریهای ویژهی سدههای گمشده در جلد چهارم در این است که ترکان سلجوقی در روزگار فرمانروایی سه سلسله موازی سامانیان، غزنویان و آل بویه جان گرفتهاند و با آنها کم و بیش دست و پنجه نرم کردهاند و سرانجام با شکستی تعیینکننده که بر غزنویان وارد آوردند، خود فرمانروای بیچون و چرای قلمرو هر سه قدرت شدند
ما تاریخ این سه خاندان را پشت سر داریم و جابهجا به منازعات آنها با سلجوقیان اشاره داشتهایم. بدون تردید تکرار و توصیف آن درگیریها ملالآور خواهد بود، اما اگر از اشاره به آنها بپرهیزیم، آغاز کار فرمانروایی .بزرگی، چون سلجوقیان کمرنگتر از آنچه هست، خواهد شد
نکتهی دیگر آنکه در آغاز فرمانروایی سلجوقیان کشور ایران بیصاحب است. در گوشه و کنار، به ویژه در غرب و نزدیکی قلمرو اختصاصی دستگاه خلافت نیز، تاخت و تازهایی وجود دارند که در هر حال با ویرانیها و نابهسامانیهایی که فراهم میآوردند، در سرنوشت مردم ایران بیتأثیر نبودهاند.
سلجوقیان
در سدههای گمشده دوره سلجوقی با اینکه برای نخستین بار در ایران، با از میان رفتن حکومتهای موازی، دولت یکپارچه و سراسری مقتدری همانند دورههای باستانی به وجود آمد، اما به سبب نبود علاقه در خاندان سلجوقی به حکومت متمرکز مرکزی، حکومتها و دربارهای دستنشانده موازی سلجوقی با مرکزهای بیشمار(وحدت کثیرالمرکز، تقریبا همانند دوره دیلمیان، اما با سطحی گستردهتر) رشد فرهنگی متتوعی نیز انجام پذیرفت که از یک سو نگاه به مرکز اصلی سلجوقیان داشت و از دیگر سوی، در کنار آسیبهای یادشده سبب پیدایی فرهنگی و اجتماعی در مرکزهای متنوع ایالتهای روزگار خود شد.
از رویدادهای عظیم دوره فرمانروایی سلجوقیان، پیدایش فرمانروایی بزرگ عثمانی بود که آن را باید دنباله حکومت سلجوقیان به شمار آورد، بدون نظام دیوانی و اداری ایرانی و بدون بارور شدن با فرهنگ و مدنیت ایرانی، هرگز توان چند سده ماندگاری را در عرصه جغرافیای سیاسی جهان نمیداشت
پیدایی سدههای گمشده
در تاریخ دورهی اسلامی ایران، فرمانرواییهایی ظهور کردند خالص و بومی که بر بخشهای حساسی از ایران فرمان راندند و از همین روی است که در تاریخ ایران جایگاهی ارجمند دارند. به ویژه اینکه اینان توانستند برای نخستینبار پساز شکست ایرانیان از عربها نقشی تعیینکننده در رویارویی با بغداد داشته باشند
البته باید که به اینان، شهریاران به اصطلاح «گمنامی» را هم افزود که هر کدام، روزگاری کوتاه در گوشهای از ایران گردنافزاری کرده و به سامان فرمان راندند. پرداخت به آنها، مانند «شهریاران گمنام کسروی»، نیاز به جایی مستقل و جایگاهی مستقل در تاریخ عمومی ایران دارند
تاریخنگاران به هنگام نگارش تاریخ عمومی ایران که ناگزیر به سبب پرهیز از آشفتگی، ناگزیر از بیاعتنایی به این شهریاران میشوند، به دغدغههای پنهانی گرفتار میآیند
ازیرا واژهی «گمشده» برای «سدهها» گزیده شد تا تاریخ رویدادهای این سدهها که در حقیقت گم شده و ناپیدایند و برای نگارنده تنها توان یافتن نشانههایی از آنها وجود دارد. نشانههایی که به هیچ عنوان نمیتوان بیتفاوت از کنار آنها گذشت. انسان دلبستهی همه نشانههایی است که از گذشته و از گذشتگانش بر جای ماندهاند. انسان اگر توانایی صرف نظر کردن از هویت و گذشتهی خود را میداشت، تاریخ هرگز نوشته نمیشد. تاریخ نیانبان نفیرها و شادیهای انسان است! انسان هرگز از بازگشت به خاطرهی این نفیرها و شادیها بینیاز نخواهیم و اینگونه است که «سدههای گمشده» آفریده میشود
برای دیدن مجلدهای دیگر به لینک های زیر مراجعه کنید:
سدههای گمشده، جلد اول : آشتی با تاریخ فروپاشی ساسانیان تا برآمدن صفاریان
سدههای گمشده، جلد دوم : آشتی با تاریخ، صفاریان، سامانیان، غزنویان و غوریان
سدههای گمشده، جلد سوم : آشتی با تاریخ، دیلمیان، علویان، آل زیاد و آل بویه
سدههای گمشده، جلد پنجم : آشتی با تاریخ، اتابکان ـ لـله شاهان
سدههای گمشده، جلد ششم : آشتی با تاریخ، مغول ها و ایلخانان در ایران
نقد و بررسیها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.