فانوس به دست؛ اکرم رجبی

 فانوس به دست؛ کودک‌دختری است که به جستجوی ابتدایی‌ترین مهربانی‌های مورد نیاز جامعه‌ی موجود در جامعه رشد می‌کند. به کار گمارده می‌شود. ازدواج می‌کند. صاحب فرزندها می‌شود. از سوی همسر تنبیه می‌شود. مورد بی‌مهری همسر قرار می‌گیرد. به ملاقات فرزند دانشجویش به زندان می‌رود. درنهایت به انتظار دیدار فرزندان می‌نشیند. لجوجانه خود را با تفکرات نوه‌اش هم‌آهنگ می‌کند

فانوس به دست؛ رمانی ایرانی است. این رمان بر بنیاد ساختارهای اجتماعی مردم ایران از پیش‌از جنگ دوم جهانی تا دوره‌ی معاصر استوار است!

در این رمان نسل‌های در حال گذر تاریخی جامعه‌ی ایران مورد بررسی و توصیف قرار گرفته اند. در این رمان برخوردهای نسلی بر اساس جدال همیشگی میان سنت و مدرنیته که از انقلاب مشروطه آغاز و همچنان ناخواسته در تقابل با یکدیگر قرار گرفته اند، به نمایش درمی‌آید. نمایش فقر و دشمنی‌ها وستیزه‌های زاییده‌ی آن که از آثار بارز این مقوله‌ی اجتماعی در سطح جامعه است در این رمان خودنمایی می‌کند. پیردختری که از فقر خانواده پدری می‌گریزد و به خانه‌ی شوهری که سه کودک دختر از همسر پیشین دارد، برای دستیابی به لقمه نانی از آزار به کودکان مادر ازدست داده خودداری نمی‌کند و مهربانی مادرانه ی خود را هیچ گاه به نمایش درنمی‌آورد. حتی بر اساس عقب‌ماندگی‌های فرهنگی و خرافات حاکم بر جامعه و تربیت توام با ترس و ایجاد وحشت برای قدرت‌نمایی بیشتر موجب مرگ دو کودک همسر خود می‌شود و استادانه ماجرا قتل را پنهان و به توسل بر اعتقادات حاکم خود را بی‌گناه جلوه می‌دهد. عموما این رفتارها به گونه‌ای ریاکارانه و توأم با پنهانکاری‌های رایج اجتماعی انجام میشود. بدون تردید این رمان به میزان شناخت اجتماعی از آنچه زیر پوست جامعه ‌ی رنگ و لعاب یافته با مدرنیته و تجددطلبی می‌گذرد می‌افزاید.د